ระบบ Lean กับ Agility และ Resilience

โดย คุณกฤชชัย อนรรฆมณี
Lean and Productivity Consultant / Trainer

หลังโควิด-19 เราได้ยินคำว่า Agility หรือ Agile บ่อยครั้ง ในความหมายการปรับตัวองค์กรได้รวดเร็ว รวมถึงการล้มแล้วลุก Resilience ด้วย ในบทความนี้ผมจะขอนำเสนอ การยกระดับแนวคิด Lean ด้วยการเชื่อมโยงมุมคิดจากคำทั้งสองครับ

…

Lean Strategy ในโลกที่หมุนเร็ว

‘ปิดโรงงานผลิตเสื้อชั้นในและชุดว่ายน้ำยี่ห้อดัง หลังประสบภาวะขาดทุนช่วงโควิด-19′ 

คือพาดหัวข่าว แสดงถึงธุรกิจที่ ไม่สามารถแข่งขันในตลาด ได้อีกต่อไป

เปรียบเทียบกับโรงงานคู่แข่ง ที่ปรับตัวผลิตหน้ากากผ้ารับความต้องการที่พุ่งขี้นมา รัดเข็มขัดกับกิจกรรมลดต้นทุน ใช้ระบบ Online ช่วยชดเชยข่องทางการขายรูปแบบเดิม จึงยังสามารถอยู่รอดได้ ตั้งแต่ปิดเมือง องค์กรจำนวนมากเข้าสู่ภาวะวิกฤต หลายแห่งเรียกว่าภาวะสงคราม ในสภาพเช่นนี้ ความเร็ว และ ความชัดเจน กลายเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดขององค์กร ทั้งการกำหนดทิศทาง การตัดสินใจของผู้บริหาร และการร่วมแรงร่วมใจลงมือปฏิบัติของทีมงาน

หลักการของ Lean ที่มุ่งขจัดไขมันหรือความสูญเสีย เพื่อให้ใช้ทรัพยากรไปกับการส่งมอบคุณค่าที่ลูกค้าต้องการเท่านั้น เป็นสิ่งที่จะมาช่วยตอบโจทย์ การลดต้นทุน ที่ต้องทำอย่างเข้มข้นในภาวะฉุกเฉินเช่นนี้

ในระบบการผลิตโตโยต้า ซึ่งเป็นกรณีศึกษาของระบบ Lean มีหลักการข้อหนึ่งกล่าวถึงกระบวนการทีมี “ความยืดหยุ่น (Flexibility)” เรียกเป็นภาษาญี่ปุ่นว่า ‘Heijunka’ หรือ การปรับเรียบการผลิต

คำที่เข้าใจได้ง่ายกว่าในระบบโรงงานคือ การผลิตจำนวนน้อยต่อรุ่น (Small Lot) ตามความต้องการของลูกค้าเท่านั้น เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิด Stock และลดความผันผวนจากภาระงาน (Workload) ที่ขึ้นๆลงๆ เดี๋ยวมากเดี๋ยวน้อยในกระบวนการ การปรับเรียบนั้นทำได้เมื่อ คน เครื่องจักร อุปกรณ์เครื่องมือ ระบบการทำงาน มีความยืดหยุ่น สามารถปรับเปลี่ยนวิธีการทำงาน ของตนเองได้ง่าย ใช้เวลาสั้นที่สุด

ในกรณี เครื่องจักรอุปกรณ์ การเปลี่ยนรุ่นสินค้าที่ผลิตหรือการตั้งเครื่องจักรทำได้อย่างรวดเร็ว (Quick Changeover/Set up) เกิดการควบรวมอุปกรณ์เครื่องมือที่หลากหลาย เพื่อลดเวลาการค้นหาและจัดเก็บ พนักงานมีทักษะหลายอย่าง (Multi-skill) ทำงานร่วมกันเป็นทีมโดยมีเป้าหมายร่วมกัน เมื่อคนใดคนหนึ่งมีปัญหาหรือขาดงาน เพื่อนในทีมสามารถหมุนเวียนสับเปลี่ยนกันได้เช่นเดียวกับทีมฟุตบอล

จุดแข็งขององค์กรที่ Lean คือ ‘ตัวเบา’ ทำงานได้อย่างหลากหลาย มีคุณภาพ ต้นทุนต่ำ ใช้เวลาในการทำงานสั้น หลักคิดที่กล่าวนี้ โดยทั่วไปมักมีมุมมองที่ให้ความสำคัญกับประสิทธิภาพ ในระดับปฏิบัติการ หรือกระบวนการ ของสินค้า/บริการปัจจุบันเป็นหลัก

…

Flexibility, Agility และ Resilience

ในโลกที่พฤติกรรมผู้บริโภคปรับเปลี่ยนอย่างรวดเร็ว เกิดความต้องการใหม่ๆขึ้นมา สินค้า บริการ หรือ ธุรกิจรูปแบบเดิม อาจไม่สามารถสนองความต้องการลูกค้าได้อีกต่อไป

…

หากเปรียบเป็นนักมวยแล้ว ความผอมเพรียวและแข็งแรง ในระบบ Lean ทำให้มีพลังออกหมัดรูปแบบต่างๆได้อย่างรวดเร็ว ต่อสู้กับคู่ชกได้ แต่เมื่อเจอนักชกคนใหม่ ลีลาการชกใหม่จากฝ่ายตรงข้าม ก็มีความว่องไว (Agility) ปรับรูปแบบยุทธวิธี ของตนเองตามสถานการณ์เฉพาะหน้านั้นๆ เมื่อถูกหมัดไปกองกับพื้น ด้วยความแข็งแกร่งและจิตวิญญาณนักสู้ มีกำลังกายและกำลังใจทำให้ฟื้นคืนสภาพ (Resilience) กลับสู่สังเวียนชก ไม่ต้องถูกนำตัวออกไปจากเวที เพื่อหาโอกาส กลับมาใหม่ในยกต่อไป

โลกได้เรียนรู้ว่า วิกฤตใหญ่เช่นนี้เกิดขึ้นมาแล้วหลายครั้ง ธุรกิจจำนวนมากล้มหายไปแต่มีองค์กรที่ อยู่รอด รวมถึง เกิดขึ้นใหม่ สามารถแซงหน้าธุรกิจเดิมที่มีอยู่ได้ ด้วยการปรับตัวให้เข้ากับตลาดและสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปครับ